Μέσα στα χρόνια της ενασχόλησης μου με την Ειδική Αγωγή και την διδασκαλία της Αγγλικής γλώσσας σε παιδιά κι ενήλικες με Μαθησιακές Δυσκολίες, οι πιο κοινές ερωτήσεις είναι οι εξής: «Μπορούν όλα τα παιδιά να εκπαιδευτούν;», «Πώς γίνεται ένα παιδί με σοβαρές δυσκολίες να εκπαιδευτεί;», «Υπάρχει ουσιαστική εκπαίδευση στα παιδιά με σοβαρά σύνδρομα όπως το Down;»
Η απάντηση είναι κατηγορηματικά ΝΑΙ! Όλοι οι εκπαιδευτικοί μπορούν να εκπαιδεύσουν κατάλληλα; Κατηγορηματικά ΟΧΙ! Ποιο είναι εκείνο το πλαίσιο που θα εκπαιδεύσει ουσιαστικά κι επαρκώς ένα παιδί με σύνδρομο Down;
Πρώτο και βασικότερο είναι η ένταξη του παιδιού κι όχι απλά η τοποθέτηση του. Το πρόγραμμα σπουδών θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένο στο προφίλ και τις ανάγκες του παιδιού με στόχο την κατάκτηση γνώσεων αλλά και την ανάπτυξη επιμέρους δεξιοτήτων. Επίσης, ο εκπαιδευτικός επιβάλλεται να έχει γνώσεις επί των οργανικών προβλημάτων αυτών των παιδιών κι αυτά έχουν να κάνουν με την καρδιά, την ακοή, την όραση. Τα παιδιά με Down διαφέρουν από τα υπόλοιπα παιδιά ως προς την γνωστική ανάπτυξη τους αλλά και τον ρυθμό κατάκτησης της γνώσης. Συνεπώς όλα αυτά θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν στον σχεδιασμό του εκάστοτε προγράμματος.
Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να στοχεύει στην κατάκτηση δεξιοτήτων κι απόκτηση γνώσεων με απώτερο σκοπό αυτές να έχουν εφαρμογή σε καταστάσεις της καθημερινότητας αλλά και προσαρμογής σε ένα περιβάλλον που συνεχώς μεταβάλλεται. Επίσης, η κατανόηση της πραγματικότητας αλλά και η ικανότητα για αυτόνομη διαβίωση είναι θεμελιώδους σημασίας. Συνεπώς δεν έχει κανένα νόημα να «πιέσουμε» ένα παιδί να μάθει δεκαδικούς αριθμούς όταν δεν μπορεί να υπολογίσει ακόμη και με τα χέρια του προκειμένου αύριο να μπορεί να ανταποκριθεί σε μια απλή αγορά. Επίσης, μεγάλη βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στην κοινωνικοποίηση των παιδιών αυτών με απώτερο σκοπό την αρμονική συμβίωση με αλλά άτομα.
Προκειμένου να επιτευχθεί ένας στόχος θα πρέπει να υπάρχει εξατομικευμένο πρόγραμμα διδασκαλίας με βήμα προς βήμα ανάλυση των διδακτικών στόχων. Σημαντική είναι η παροχή ευκαιριών σε αυτά τα παιδιά να βιώσουν την επιτυχία η οποία, με τη σειρά της, θα λειτουργεί ως ανατροφοδότηση. Επίσης, η όποια διδασκαλία της ίδιας δεξιότητας θα πρέπει να γίνεται και υπό διαφορετικές συνθήκες με απώτερο σκοπό τη γενίκευση της γνώσης. Τέλος, για καθετί που διδάσκεται θα πρέπει να γίνονται συχνές επαναλήψεις μέσω διαφόρων δραστηριοτήτων κι εποπτικών μέσων.
Ο εκπαιδευτικός δεν θα πρέπει να παραβλέπει το γεγονός ότι ένα παιδί με Down δυσκολεύεται να παγιώσει αλλά και να γενικεύσει τις γνώσεις που έχει διδαχτεί γι’ αυτό κι απαιτούνται πολύ συχνές επαναλήψεις. Επίσης, κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας οι λέξεις που θα χρησιμοποιούνται θα πρέπει να είναι μόνο οι απαραίτητες και να ανήκουν σε γνωστό λεξιλόγιο του παιδιού. Για παράδειγμα, σε μια άσκηση το ρήμα «κατηγοριοποιώ» θα είναι κάτι εντελώς ακατανόητο.
Δεδομένης της περιορισμένης βραχύχρονης μνήμης τους, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να την διευρύνει μέσω οργάνωσης και κατηγοριοποίησης των πληροφοριών. Ασκήσεις ομαδοποίησης, κατηγοριοποίησης, ταξινόμησης θα βοηθήσουν πάρα πολύ. Για παράδειγμα, δίνουμε εικόνες με πολλά ρούχα. Αρχικά τους ζητάμε να τα κατονομάσουν και στη συνέχεια να τα χωρίσουν σε χειμωνιάτικα και καλοκαιρινά. Η ίδια άσκηση μπορεί να γίνει με τα πιο κοινά φρούτα και λαχανικά. Άρα επιτυγχάνεται η κατονομασία και η κατηγοριοποίηση. Ο εμπλουτισμός, δε, του οπτικού τους λεξιλογίου θα διευρύνει την άμεση μνημονική τους χωρητικότητα. Τέλος, επειδή αυτά τα παιδιά έχουν την τάση να αποθαρρύνονται εύκολα στόχος του εκπαιδευτικού θα είναι η διαρκής επιβράβευση των προσπαθειών τους αλλά και τα προσεκτικά σχεδιασμένα βήματα προς την επιτυχία.
Για το τέλος αφήνω τα λόγια του Mathew Jacobson, «Πίσω από κάθε παιδί που πιστεύει στον εαυτό του υπάρχει ένας ενήλικας που πίστεψε πρώτα σε αυτό!». Ως εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής, θα σας πω με απόλυτη βεβαιότητα ότι η χαρά που βιώνει κανείς με τα επιτεύγματα αυτών των παιδιών δε συγκρίνεται με καμία άλλη!