Σήμερα, κάθε άλλο παρά ποτέ, κι έχοντας περάσει όλοι μας χρόνια μπροστά σε μία οθόνη λόγω της πανδημίας, επανέρχεται η συζήτηση για το κατά πόσο η χρήση οθονών πρέπει να απαγορεύεται στα παιδιά.
Ομολογουμένως, στη σύγχρονη εποχή τα ψηφιακά μέσα κυριαρχούν παντού. Πόσο όμως τα ψηφιακά αυτά μέσα επηρεάζουν τις τον ανθρώπινο οργανισμό και τον παιδικό εγκέφαλο;
Σίγουρα, η απόλυτη απαγόρευση της χρήσης οθονών στα παιδιά δεν είναι απαραίτητα η ιδανική λύση, αλλά η υπερβολική ή ακατάλληλη χρήση τους μπορεί να επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και στην ανάπτυξη των παιδιών. Ορισμένοι λόγοι για τους οποίους η υπερβολική χρήση οθονών μπορεί να απαγορεύεται ή να περιορίζεται σε παιδιά περιλαμβάνουν:
Επιπτώσεις στην υγεία: Η υπερβολική έκθεση στην οθόνη μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα όρασης.
Διαταραχή ύπνου: Η έκθεση σε φως από οθόνες πριν από τον ύπνο μπορεί να επηρεάσει τη φυσιολογική ανατομία του ύπνου και να δυσκολέψει τα παιδιά να κοιμηθούν. Επιπλέον, μπορεί να διαταράξει την ποιότητα του ύπνου του παιδιού, καθώς το φως της οθόνης μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή της μελατονίνης, της ορμόνης που ελέγχει τον ύπνο.
Κοινωνική απομόνωση: Η υπερβολική χρήση οθονών μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση από τους συνομήλικους, επηρεάζοντας τις κοινωνικές δεξιότητες και τις σχέσεις των παιδιών. Έχει παρατηρηθεί ότι, πλέον, τα παιδιά «συναντιούνται» να παίξουν μέσα από τις οθόνες κι όχι στα πάρκα, στις γειτονιές ή στα σπίτια παρέα.
Ανεπιθύμητες συνήθειες: Η υπερβολική χρήση οθονών μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό και στην ανάπτυξη ανεπιθύμητων συνηθειών, όπως η απόκτηση εθισμού σε παιχνίδια βίντεο ή κοινωνικά δίκτυα.
Εκπαιδευτικές παρεμβάσεις: Η υπερβολική χρήση οθονών μπορεί να αποσπά τον χρόνο που θα μπορούσε να αφιερωθεί σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες ή κοινωνική αλληλεπίδραση, επηρεάζοντας έτσι την ακαδημαϊκή επίδοση και την ανάπτυξη.
Υγεία και ευεξία: Η υπερβολική χρήση οθονών μπορεί να συνδέεται με λιγότερη σωματική δραστηριότητα και αύξηση του κινδύνου για παχυσαρκία και άλλα προβλήματα υγείας.
Χαμηλές επιδόσεις: Μελέτες έχουν δείξει ότι οι οθόνες έχουν επιπτώσεις στις γνωστικές λειτουργίες παιδιών μικρής ηλικίας. Έρευνα του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ που ξεκίνησε το 2018 αναφέρει πως παιδιά που περνούν περισσότερο χρόνο από 2 ώρες ημερησίως σε δραστηριότητες ψηφιακών μέσων εμφανίζουν χαμηλότερα score σε test συλλογισμού ή γλωσσικά test. Ακόμη, παιδιά που περνούν περισσότερες από 7 ώρες μπροστά σε οθόνη παρουσίασαν λέπτυνση του εγκεφαλικού φλοιού, την περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με την κριτική σκέψη και τον λογικό συμπερασμό.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να υιοθετούνται προσεκτικά και ισορροπημένα μέτρα, καθώς ορισμένες εφαρμογές και περιεχόμενο στις οθόνες μπορούν να είναι εκπαιδευτικές και εποικοδομητικές για τα παιδιά. Επιπλέον, η εποπτεία από τους γονείς και η καθοδήγηση σχετικά με τη χρήση της τεχνολογίας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων. Τέλος, ερευνητές αλλά και οι προτάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας συνιστούν τη μείωση του χρόνου έκθεσης των παιδιών 2-5 χρονών σε ψηφιακές οθόνες σε μία ώρα – ή και λιγότερο- ημερησίως, με σκοπό τα παιδιά να αναπτύξουν υγιείς συμπεριφορές αργότερα, στις μετέπειτα ηλικίες.